Πρισματικός ποιητής ο Αντώνης Φωστιέρης, και άρα υπάρχουν πολλοί τρόποι κριτικής προσέγγισης στην ποιητική του: φιλοσοφικός, (μετα)ποιητικός, υπαρξιακός. Επιλέγω όμως τον γλωσσικό, ή, καλύτερα, τον στιχουργικό και λεκτικό τρόπο, γιατί αυτή είναι η πλευρά του πρίσματος όπου όλες οι εν λόγω συντεταγμένες συγκλίνουν.
Εκείνο που εκπλήσσει στο έργο του Φωστιέρη είναι η συνεχής προσπάθεια ν’ αποσπάσει την λέξη “από τον άξονα της χρησιμοθηρικής τ[η]ς υποτέλειας” (Ελύτης), ούτως ώστε να αποδεσμεύσει όλη τη λανθάνουσα ενέργειά της. Οι λέξεις δείχνουν έτσι την αμφισημία τους, τη ρευστή τους ουσία, πέρα από τη συμβατικότητα της ονοματολογίας.
Τι θα γίνει, επομένως, εάν αφήσουμε να πλέουν ελεύθερα οι σημασίες, αποσπασμένες από τις φλούδες των σημαινομένων (“Ύστερα έμαθα με φλούδες συλλαβών / Να φτιάνω πλοία […] / Και τα ’ριχνα μες στο νεράκι που έφευγε – ”); Πώς ν΄ αντιμετωπίσουμε την αστάθεια των ονομάτων, δηλαδή της ύπαρξης; Είναι κάποια από τα ερωτήματα στα οποία ο ποιητής απαντά με την ίδια του την ποίηση. Ένα ποίημα, από τα Τοπία του Τίποτα (2013), αποτελεί σχεδόν το μανιφέστο μιας ποιητικής πορείας προς τον στόχο του “ποιείν”: “Αφού κανένας ορισμός / Δεν είναι οριστικός / Κι αφού απ΄ τις χίλιες εκδοχές / Καμιά δεν απαντάει / Τι να ΄ναι / Ποίημα, / Φαντάζομαι δεν θα βαρύνουν / Τρεις ακόμα λέξεις: / Ρυθμικά / Σκεπτόμενο / Αίσθημα”. Το σημασιολογικό βάρος βαραίνει στις τρεις τελευταίες λέξεις, που είναι συνάμα και τρεις μεμονωμένοι στίχοι. Ρυθμός, σκέψη, αίσθημα  είναι τα μόνα σταθερά μεγέθη, στην αλλιώς ρευστή ουσία του ποιήματος, που αποφεύγει κάθε οριστικό ορισμό

Εδώ θα παραμερίσω τη σκέψη και το αίσθημα και θα εστιάσω την προσοχή μου στο πρώτο στοιχείο: στον ρυθμό, που ταυτίζεται με τη στιχουργία, με τη δομική ανάπτυξη του ποιήματος, γιατί η ποίηση του Φωστιέρη μιλά για τις διπολικές αντιθέσεις που κυβερνάνε την ύπαρξη: τη ζωή και τον θάνατο, τη μνήμη και τη λήθη, το παρόν και το μέλλον, ως μια ενδοσκόπηση στα σπλάχνα του ήχου που οι λέξεις κρύβουν μέσα τους, πριν βγουν στο φως χάρις στην ποίηση. “Άκουσε / Τους παφλασμούς, τα μουγκρητά ή τα κλάματα: / Με τέτοιους ήχους πλάστηκε ο κόσμος. Άκουσε / Το κρώξιμο − ή τον βρυχηθμό / Του λιονταριού που είναι ο κόσμος. Άκουσε / Το βουητό του ωκεανού…” (“Ο ήχος του κόσμου”).
Τι κρύβεται, λοιπόν, πίσω από τους στίχους; Ποια είναι, αλήθεια, η βαθύτερη ουσία του “ποιείν”; Ο Φωστιέρης αποθησαύρισε το μάθημα των Προσωκρατικών (πολλές οι μνείες και τα παραθέματα) και των μειζόνων ποιητών της ελληνικής λογοτεχνίας αφ΄ ενός, και αφ΄ ετέρου το δίδαγμα του Μαλλαρμέ, που στο δοκίμιό του “Αγγλικές Λέξεις” παρότρυνε τους ποιητές να ψάχνουν ηχηρές σχέσεις ανάμεσα στις λέξεις, ούτως ώστε να εκπηδούν καινοφανείς και πρωτότυπες ετυμολογίες και να βρει ο λόγος τη χαμένη μαγεία του. Π.χ. ο διφορούμενος τίτλος της συλλογής Πολύτιμη Λήθη είναι ενδεικτικός, γιατί δεν πρόκειται ούτε για διασκέδαση ούτε για λογοπαίγνιο, αλλά δείχνει “το αγώνισμα με την πολυσημία των λέξεων” (Πυλαρινός, στην εισαγωγή, σελ. 40): “Την λέξη που διστάζει αμφίσημη / Σε σκοινί τρόμου” (“Τα λόγια μένουν”).
Η ουσία του λόγου απορρέει με πολλούς τρόπους: με παρηχήσεις (“να τρέμει απ’ τη ρώμη των ρημάτων”, “οι στίχοι είναι στάχυα”), με αναγραμματισμούς (‘‘Τοπία του Τίποτα’’), με συλλαβόγριφους (“στό-μα στο μα-στό”), με ψευδοετυμολογικές συνδέσεις της λέξης (“ομιλία, ωμή λεία”), με ομόρριζα σχήματα (“τη νοσταλγία εκείνη τη νοστάλγησα”). Αλλού σφυροκοπά τις λέξεις στον άκμονα των ετυμολογιών (“ψυχή σημαίνει πεταλούδα”, “πνεύμα σημαίνει φύσημα”), ή παίζει στο κλαβιέ των ομόηχων σημαινομένων για να δημιoυργήσει σοφές αμφισημίες: “Μορς – μόρσιμον”, όπου η λέξη παραπέμπει και στα σήματα Morse και στο λατινικό mors (θάνατος). Έτσι, το ποίημα δομείται σε δύο επίπεδα: διηγητικό το πρώτο, συμβολικό το δεύτερο. Και ανάμεσα στα δύο επίπεδα, συνδετικός κρίκος ο ήχος, που είναι συνάμα σημαίνον και σημαινόμενο.

 Προδημοσίευση από την  εισαγωγη στο υπο έκδοση βιβλίο-μελέτη του Χρήστου Μαυρή, «Λογος ερωτικος για μία «γυναίκα βουρκωμένο ποτάμι». Μια προσέγγιση στη Λιβιδώ του Μανόλη Πρατικάκη».

`

TO 1978 HTAN μία αρκετα παραγωγικη χρονια για την ελληνικη λογοτεχνία, ειδικα για την ποίηση, γιατι εκδόθηκαν μία σειρα απο σπουδαία ποιητικα βιβλία στον ευρύτερο ελληνικο χώρο, τόσο απο παλαιότερους όσο και απο νεότερους (κυρίως) ποιητες. Ήταν βιβλία που ανέβαζαν πολυ ψηλα τον πήχυ της ελληνικης ποίησης, τόσο απο την πλευρα της ποιότητας του περιεχόμενου, όσο και απο την πλευρα της αισθητικης, γεγονος που της έδινε, αυθωρει και παραχρήμα, το δικαίωμα για ακόμη καλύτερες επιδόσεις στο χρηματιστήριο της Τέχνης.

Κάποιες μάλιστα απο αυτες τις ποιητικες συλλογες αποτέλεσαν ορόσημα και σημεία αναφορας στην ελληνικη λογοτεχνία, όπως η ποιητικη συλλογη Μαρία Νεφέλη, του Οδυσσέα Ελύτη, καθως και η συλλογη Λιβιδω του νεότερου Μανόλη Πρατικάκη, για την οποία θα αναφερθω εκτενέστερα στη συνέχεια αυτης της μελέτης.

`

`

Διερωτήθηκα και προβληματίστηκα όμως, ουκ ολίγες φορες, όπως υποθέτω και άλλα άτομα που ασχολούνται συστηματικα με την μελέτη της ελληνικης λογοτεχνίας, ποιος ήταν ο βαθύτερος λόγος που οδήγησε σε αυτη την ποιητικη ανθοφορία και, παράλληλα, σε αυτη την τόσο πλούσια εκδοτικη δραστηριότητα σε μία χώρα που μετρούσε ακόμη τις πληγες-της απο τις πρόσφατες αντιξοότητες και συμφορες που την βρήκαν, αλλα και σε μία περίεργη και δύσκολη χρονια που, στον τομέα ειδικα του πολιτισμου, μάλλον άγονη έπρεπε να θεωρείται παρα εύφορη και παραγωγικη! Ας μην ξεχνάμε πως το 1978 απείχε μόλις πέντε χρόνια απο την εξέγερση των φοιτητων του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβρη του 1973, και τέσσερα χρόνια απο την τουρκικη εισβολη στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974, που είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη του βορείου μέρους του νησιου. Προηγήθηκε, βέβαια, όλων αυτων των δεινων, το άνυδρο και απονευρωμένο τοπίο της δικτατορίας με τις ανυπολόγιστες καταστροφικες συνέπειες που επέφερε στο πολιτικο, κοινωνικο και πολιτιστικο γίγνεσθαι του τόπου.

Ο ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟΣ (και πασιφανης) λόγος -πέραν της κάποιας οικονομικης ευμάρειας που άρχισε να διακρίνει μεγάλη μερίδα του ελληνικου λαου- ήταν, κατα την άποψή-μου, η πλήρης ελευθερία που επήλθε στον πνευματικο κόσμο της Ελλάδας αμέσως μετα την κατάρρευση της στρατιωτικης χούντας των Αθηνων που καταδυνάστευε, ψυχικα και σωματικα, για επτα ολόκληρα χρόνια, τον ελληνικο λαο. Ας μην ξεχνάμε πως τα πέτρινα εκείνα χρόνια όλοι, ή σχεδον όλοι, οι Έλληνες συγγραφεις ανέστειλαν την εκδοτικη δραστηριότητά-τους. Δηλαδη, απο αντίθεση προς το δικτατορικο καθεστως των Συνταγματαρχων και ειδικα απο αντίδραση στην προληπτικη λογοκρισία που εφάρμοσαν οι Στρατοκράτορες απο τον Απρίλιο του 1967 μέχρι το Νοέμβριο του 1969, οι Έλληνες συγγραφεις δεν προωθούσαν πνευματικη δουλεια-τους στα τυπογραφεία για να εκδοθει σε βιβλία. Μη μπορώντας να μετατρέψουν την πένα-τους σε ξιφολόγχη, όπως θα το ήθελε και θα τους προέτρεπε ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκυ, υιοθέτησαν την «ηχηρα» σιωπη σαν μέσο παθητικης αντίστασης.