«Έπειτα από κάποιες πιπεράτες φάρσες του Μεσαίωνα, το ερωτικό – πορνογραφικό θέατρο, ειδικότερα στο Παρίσι, κατά τις πρώτες δεκαετίες του 18^ου αιώνα, γνώρισε μία πληθωρική άνθιση […]

Τα θέατρα της συντροφιάς (théâtres de société), όπως κατ’ ευφημισμόν ονομάζονταν οι ιδιωτικές, παράνομες σκηνές, έγιναν μόδα, περισσότερο από μόδα, έγιναν η παριζιάνικη μανία. Τα νεοκατασκευαζόμενα σπίτια αποκτούσαν τη θεατρική αίθουσά τους και τα παλαιότερα διασκεύαζαν κάποιο σαλόνι σε σκηνή.

Επιφανείς αριστοκράτες και πάμπλουτοι αστοί εξαγόραζαν έναντι σεβαστού τιμήματος τις υπηρεσίες των διάσημων συγγραφέων της εποχής, όπως και των επιφανέστερων πρωταγωνιστών και κυρίως πρωταγωνιστριών του θεάτρου, για να παρουσιάσουν σε λίγο-πολύ κλειστούς και μυημένους κύκλους τα ερωτογραφήματα στα οποία συμμετείχαν ή και πρωταγωνιστούσαν οι ίδιοι […]

»Ο Γκυ Ντε Μωπασάν (1850 – 1893), όχι για λόγους κερδοσκοπίας, όπως ένα πλήθος γνωστών ομοτέχνων του τον περασμένο αιώνα, αλλά για λόγους καθαρής ευχαρίστησης και διασκέδασης, υπέκυψε σ’ αυτή τη μανία συγγραφής και αναπαράστασης ερωτογραφημάτων, γράφοντας το «À la Feuille de rose, Maison turque», για την ελληνική μετάφραση του οποίου επιλέχθηκε ο τίτλος «Ένα χαρέμι στο Παρίσι».

Μια συντροφιά ανδρών σε κατάσταση οίστρου και γέλωτος, ως κακά παιδιά, άτακτα παιδιά, συνέθεσαν αυτή την περίεργη κωμωδία υπό την διεύθυνση του μεγάλου δασκάλου.

Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στις 19 Απριλίου του 1875 στο ατελιέ του ζωγράφου Λελουάρ, φίλου του συγγραφέα κι έπειτα μία δεύτερη φορά στις 31 Μαΐου 1877 παρουσία των χαχανιζόντων Φλωμπέρ, Τουργκένιεφ, Αλφόνς Ντωντέ και των αδελφών Γκονκούρ».

Ανδρέας Στάικος

`

************************************************************************

`Scène I

Miché – Crête de Coq

MICHÉ
Eh bien ! Crête de Coq, tout est-il prêt ?

CRÊTE DE COQ
Oui, Monsieur.

ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ

Στην κορφή του γκρεμού

το χάος δαμάσαμε στη γλώσσα

γοερά μωρά χωρίς τροφό

μ’ έκθετα δάχτυλα

τρατάραμε στο σώμα τους ιλίγγους

Μια νύχτα ο ορειβάτης δράκοντας

μας κάρφωσε φλάμπουρο στο όρος

Τη γλώσσα γυρίσαμε κουβέρτα

Κι έκτοτε κυματίζουμε βουβοί

`

BANNER

Auf dem Gipfel des Abgrundes

bändigten wir das Chaos auf der Zunge

klagende Kleinkinder ohne Amme

mit ausgesetzten Fingern

haben dem Körper Schwindelgefühle angeboten.

In einer Nacht stach uns der Bergsteiger Drache

als Banner aufs Gebirge

Die Zunge wendeten wir als Decke

Und seither flattern wir verstummt

ΙΙ
ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΣΚΑΚΙ

`
The Chair she sat in, like a burnished throne,
Glowed on the marble, where the glass
Held up by standards wrought with fruited vines
From which a golden Cupidon peeped out
(Another hid his eyes behind his wing)
Doubled the flames of sevenbranched candelabra
Reflecting light upon the table as
The glitter of her jewels rose to meet it,
From satin cases poured in rich profusion.
In vials of ivory and coloured glass
Unstoppered, lurked her strange synthetic perfumes,
Unguent, powdered, or liquid – troubled, confused
And drowned the sense in odours; stirred by
the air
That freshened from the window, these ascended

Μαρμαρυγὴ βασιλικὴ τὸ Κάθισμά της, θρόνος,
Παιγνίδιζε στὸ μάρμαρο, ποὺ τὸ γυαλὶ
Στοὺς πήχεις κρεμασμένο μὲ γλυπτὰ τσαμπιά
᾽Εκεῖ ποὺ ἀνάσταινε τὸ σῶμα ῎Ερωτας χρυσός
(Κι ὁ ἄλλος ποὺ ἔκρυβε μὲς στὸ ϕτερὸ τὸ ϕῶς
του)
Τοῦ λύχνου τοῦ ἑϕτάκλωνου ζευγάρωνε τὴ ϕλόγα
᾽Αντιϕεγγίζοντας ἰριδισμοὺς ἐπάνω στὸ τραπέζι, καθὼς
῾Η λάμψη της χρυσὴ χυνόταν νὰ τοὺς βρεῖ
Μέσ ᾽ ἀπὸ θῆκες τοῦ σατὲν ράθυμες ὣς τὰ χείλη·
Μικρὲς ϕιάλες ϕίλντισι καὶ κρύσταλλο χρωμάτων
῾Ολανοιχτὲς ἐκεῖ, καραδοκοῦνε τὰ κρυϕά, συνθετικὰ μυρωδικά της,
῾Η πούδρα, τὸ ὑγρό, ἡ ἀλοιϕή – τρικύμιζαν, τρελαῖναν
Καὶ σβήνανε τὴν αἴσθηση στὴν εὐωδιά· παρμένες ἀπ ᾽ τὸν ἄνεμο
Ποὺ ἔστελνε ἀπ ᾽ τὸ παράθυρο δροσιά, ἀνέβαιναν κι αὐτὲς

ΙΙ

*

και ξετύλιξαν τη φωτιά και άρχισαν να τραγουδούν για τον ευρύ χρόνο, συνευρισκόμενοι με ό,τι υπήρχε γύρω,

μαζεύοντας τα δάκρυά τους σε ειδικά κουτιά, ανεβάζοντας τη συνείδησή τους ως τους σταθμούς της φωτιάς,

καθώς από τα έγκατα της γης αναδυόταν το βουητό των ονομάτων, κι έτσι διάλεγαν ονόματα και κατάφερναν να βγουν έξω

γίνονταν ομόθυμοι, ενώ η αποικία προχωρούσε δίχως τέλος για να καταστρέψει τα όπλα˙

με νόηση μη εργαλειακή τα ζώα τούς πρόσφεραν την κοινή τους σκιά˙ όλα ήταν πια ασαφή

*

όταν στάθηκα μπροστά στο πρώην σπίτι μου, δεν ήταν οι θύρες του που άνοιξαν αλλά το σώμα μου,

για να βγάλει έξω τον κόσμο˙ τα παλιά παράθυρα εδώ, πασαλειμμένα με λίπος, ενώ η μάνα και ο πατέρας

ορθώνονται μέσα στη λευκή φωτιά αγκαλιάζοντας τα αντικείμενα, και το παιδί,

έγινε ένα με τον τοίχο, προσεύχεται για άλλους καιρούς, για το φαγητό, ονομάζει το ψωμί με ένα μυστικό όνομα˙

είμαι εδώ, σε κρατάω από την άλλη πλευρά, εκεί όπου ψιθυρίζουν για ό,τι επέζησε στα έγκατα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η σημασία της μουσικής για την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων είναι αναμφισβήτητη. Οι πληροφορίες που αντλούμε από τους μουσικογράφους αλλά και από μια πληθώρα άλλων πηγών της αρχαίας ελληνικής γραμματείας (κείμενα φιλοσοφικά, ιστορικά, ποιητικά και άλλα) είναι υπεραρκετές για να πειστούμε ότι δεν υπήρχε καμία εκδήλωση της ζωής των αρχαίων Ελλήνων που να μην συνοδευόταν από μουσική. Όλες οι θρησκευτικές τελετές – θυσίες, σπονδές, πομπές – είχαν τα τραγούδια τους. Στις μεγάλες γιορτές γίνονταν παραστάσεις δράματος, όπου συμμετείχαν πολλοί μουσικοί. Ακόμη και στους αθλητικούς αγώνες συχνά υπήρχαν παράλληλοι μουσικοί διαγωνισμοί. Αλλά και οι στιγμές της ιδιωτικής ζωής των πολιτών δεν ήταν χωρίς μουσική. Υπήρχαν ειδικά τραγούδια για τα πολύ σημαντικά γεγονότα της ζωής, όπως είναι ο γάμος ή ο θάνατος, αλλά και για καθημερινές ασχολίες, όπως οι αγροτικές εργασίες, ή για εξαιρετικέςνπεριπτώσεις, όπως τα συμπόσια. Η μουσική ήταν πανταχού παρούσα.
Αν και μέσα από μια πληθώρα θεωρητικών κειμένων μπορούμε να αντλήσουμε πολλές πληροφορίες για το είδος και τη δομή της αρχαίας ελληνικής μουσικής, μας λείπει το πιο ουσιαστικό, η ίδια η μουσική, αφού έχει χαθεί ο ήχος,
στοιχείο απολύτως απαραίτητο για την ύπαρξή της. Ωστόσο, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινίσουμε σε τι είδους μουσική αναφερόμαστε, μια και η αντίληψη που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες για τη μουσική δεν ταυτίζεται με αυτή που έχουμε εμείς σήμερα. Όταν μιλάμε για μουσική στη δυτικοευρωπαϊκή παράδοση, σκεφτόμαστε κατά πρώτο λόγο την οργανική μουσική που συνοδεύει κάποιο τραγούδι. Τέτοιου είδους μουσική, τουλάχιστον μέχρι και την εποχή του Πλάτωνα, ήταν αδιανόητη. Γι’ αυτούς, ο όρος «μουσική» είχε πολύ ευρύτερο περιεχόμενο και αναφερόταν σε ένα είδος τέχνης που ήταν συνδυασμός λόγου, μελωδίας και κίνησης. Η αλληλεπίδραση της μουσικής και της ποίησης ήταν τόσο μεγάλη και τόσο ζωντανή για τους Έλληνες, ώστε η εσωτερική συνένωση της
τέχνης του ήχου και της ποίησης αποτελεί την ουσιαστική έννοια της μουσικής. «Μουσική», επομένως, ήταν μια πρωταρχική και αδιάλυτη ενότητα μουσικής και λόγου στο στίχο, φαινόμενο που σήμερα δεν υπάρχει πια. Από την άλλη μεριά, όταν σήμερα μιλάμε για μουσική, έχουμε κατά νου τρία δομικά στοιχεία: τη μελωδία, το
ρυθμό και την αρμονία. Ωστόσο, στην αρχαία ελληνική μουσική συμπεριλαμβάνονταν ο ρυθμός και η μελωδία, αλλά όχι η αρμονία με τη νεότερη σημασία του όρου.